De Nederlandstalige liedjes-top 2017 (alsnog)

Eigenlijk kan het niet meer, op 25 januari nog met een jaarlijstje komen. We kijken immers alweer reikhalzend vooruit: we hebben de warmste januaridag ooit achter de rug, zagen misschien al de beste film van 2018 of verheugen ons er mateloos op, en de voorbereidingen voor blok 3 zijn in volle gang.

Toch presenteren we vandaag alsnog de Nederlandstalige liedjes-top 2017, tijdens de kerstvakantie met zorg en felle discussie (want wat moeten we met Spinvis?) samengesteld door de Letterkunde-afdelingen. Omdat het zonde zou zijn ’m te laten verdwijnen onder het stof dat in de eerste weken van het nieuwe jaar weer neerdaalde – en omdat Gedichtendag óók een goede reden is om deze liedjes van vorig jaar nog eens aandachtig te beluisteren.

De toptien, in willekeurige volgorde:

Charlotte Mutsaers, ‘Rum is meer dan Bergman, Fidel Castro en sigaren‘

De publiciteit rondom Charlotte Mutsaers’ nieuwe roman Harnas van hansaplast dit jaar was verhit – en onttrok een andere opmerkelijke uitgave van haar hand goeddeels aan het zicht. Samen met Louis Gauthier maakte ze het album Rikkelrak, waarop ze knettergekke teksten spreekzingt op elektronische muziek. Het liedje ‘Rum is meer dan Bergman, Fidel Castro en sigaren’, deels in aandoenlijk Engels gezongen, draagt ongetwijfeld de beste liedtitel van 2017.

Harold K, ‘Maondig’ – zie Spotify

Troubadour Harold K maakte met Mama Courage zijn eerste volledig Limburgstalige plaat. Bluesier dan zijn voorganger Heppeneert, en vol met levensverhalen over de gewone levens van gewone mensen. In ‘Maondig’ gaat het bijvoorbeeld over een docent die worstelt met zijn havoklas.

Spinvis – zie Spotify

Spinvis maakte met Trein vuur dageraad een van de mooiste Nederlandstalige platen van het jaar. Hij combineert net als op zijn eerdere platen het alledaagse met het poëtische, bijvoorbeeld in het ontroerende levensverhaal ‘Stefan en Lisette’ of in ‘Artis’, waarin in half-grammaticale spreektaalzinnetjes een tragische relatie wordt uitgetekend: ‘Het probleem met ons / zijn de dingen en de dood’.

Aafke Romeijn, ‘Show’

Kort voor de verkiezingen nam Aafke Romeijn een concept-elpee over populisme op, Versplintering op rechts. Het aanstekelijke ‘Show’ leek aanvankelijk over Geert Wilders te gaan, maar na de opkomst van Forum voor Democratie lijkt de succesvolle populist in dit liedje (‘Dit is een show, gratis en voor niks / met meisjes en met vuurwerk en met geld voor wie wint’) steeds meer met Thierry Baudet samen te vallen.

Kiki Schippers, ‘Er spoelen mensen aan’

Kiki Schippers won dit jaar de Annie M.G. Schmidtprijs met het al iets oudere liedje ‘Er spoelen mensen aan’; niet het enige nummer over bootvluchtelingen dat verscheen (zie ook Stavasts rocknummer ‘Open zee’).

Fresku & Mocromaniac, ‘Sorry’ en ‘Witlof’

De Groene Amsterdammer doopte 2017 tot ‘het jaar van de schaamte’. De dubbelzinnigheid en ongemeendheid van sommige excuses worden briljant verwoord door een hele groep rappers (Fresku en Mocromaniac, ft. Jboy, Woenzelaar, Pietju Bell, Killer Kamal en Braz): ‘Sorry dat we beter rappen dan je vader in de jaren 90.’ Alles gerapt in de virtuoze, vaak extreem seksistische taal die op dit moment leidend is in de innovatieve hoek van de nederhop.

De Kift, ‘Bal’ – zie Spotify

De Kift maakte aan het einde van het jaar een nieuwe plaat, en die begint ouderwets goed, met nummer dat levensdrift en doodsdrift aaneensnoert. Nadat de duivel net de botten van de zondaars afgekloven heeft, klinkt het alweer: ‘Jaaaaaaaaaa! Feesten feesten feesten!’

Outsiders, Jebroer & Darkraver, ‘Vaderland’

Jebroer zette dit jaar de (christelijke) jeugdcultuur op zijn kop met nummers als ‘Kind van de duivel’ (een terugblik op de gabbercultuur) en ‘Engeltje’ (ongeveer hetzelfde, maar dan nog sterker met eigenaardige religieuze verwijzingen gecombineerd). ‘Vaderland’, gemaakt samen met Outsiders en Darkraver, is semiotisch al helemaal onnavolgbaar: religie, feest en nationalisme gecombineerd in een bizarre clip. Het krankzinnigste nummer van het jaar.

Yevgueni, ‘Opinie’ – zie Spotify

Meer intrigerend dan steengoed, maar toch: de Vlaamse poprockband Yevgueni bezingt in ‘Opinie’ de bijna compulsieve drang om het nieuws – specifiek dat rond terrorisme – te becommentariëren.

En zeven bonusnummers die we niet ongemerkt voorbij wilden laten gaan:

Bart Peeters, ‘Brood voor Morgenvroeg’

Tom Kestens, ‘Altijd overal’

Aarde aan Daan, ‘Horizon’

Janne Schra & Noordpool Orkest, ‘Oppervlak’ (Vasalis)

Roxeanne Hazes, ‘In Mijn Bloed’

Cartiez, ‘Boulevard’

Alex Roeka, ‘Het geheim’ (van de Piet Paaltjens Recordings) – zie Spotify