In Memoriam Fons van Buuren door Utrechtse medioneerlandici

Fons van Buuren, die op 31 augustus jl. overleed, maakte meer dan 30 jaar deel uit van de staf van het toenmalige Instituut De Vooys voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Vanaf 1969 was hij als (hoofd)medewerker verbonden aan de sectie Middelnederlandse letterkunde. Het Instituut moest in de zeventiger jaren de enorme groei aan studenten in goede banen zien te leiden. Dat vergde een tomeloze inzet en die toonde Fons: geen medewerker die zo vroeg op de werkvloer verscheen. Hij was een geboren organisator, zeer geliefd bij collega’s en studenten vanwege zijn innemende karakter en grote loyaliteit. Als medioneerlandicus en docent had hij grote kwaliteiten.

Fons heeft generaties neerlandici geleerd om systematisch bronnenonderzoek te verrichten. Hoe je dat moest doen, leerde het Vermakelijk Bibliografisch Ganzenbord, voor menigeen zowel een onmisbare leidraad als taaie kost. Maar Fons wist generaties studenten ervan te overtuigen dat het maken van nota’s en titelbeschrijvingen grote inzet vergde: op het omslag van de syllabus Basisapparaat stond veelbetekenend een houtsnede van mieren, een verwijzing naar Spreuken 6:6: ‘Ga naar de mier, gij luiaard, bekijk haar gedrag en word wijs.’ Studenten gingen beseffen dat bibliotheken schatkamers van papieren kennis waren die alleen ontsloten konden worden door bibliografisch onderzoek, mits uiterst zorgvuldig, geduldig en systematisch uitgevoerd, met handgeschreven fiches als de sleutels. Met deze instructie heeft Fons mede de basis gelegd voor digitale zoeksystemen waarin wij tegenwoordig in een handomdraai vinden waar indertijd mierenarbeid voor nodig was.

Niemand kon zo goed Middelnederlands voorlezen en gloedvol hoorcolleges geven als Fons: hij was een begenadigd docent. Wie door zijn stem betoverd werd, kreeg het gevoel opeens Van den vos Reynaerde of Hadewijch te begrijpen. Studenten zochten graag zijn begeleiding, omdat hij niet alleen een groot didacticus was, maar ook een betrokken docent die hun waar nodig persoonlijke aandacht gaf. Ook na hun afstuderen zijn veel studenten contact met hem blijven houden.

Fons was een groot kenner van het Middelnederlands en een vraagbaak voor iedere collega die worstelde met een moeilijke passage. Zijn expertise was veelzijdig, waardoor hij een veelgevraagd auteur was voor artikelen in de reeksen ‘Utrechtse Bijdragen voor de Mediëvistiek’ en ‘Nederlandse Literatuur en Cultuur in de Middeleeuwen’. In Utrechtse onderzoekcolleges bracht hij studenten in aanraking met de geestelijke en didactische literatuur, met de loop van de wereldse minne volgens Dirc Potter, en met de mystieke minne van Hadewijch. Na zijn pensionering werkte hij met vakgenoten en oud-studenten aan boeken over de Utrechtse kluizenares Suster Bertken, de Middelnederlandse vertaling van de Dicta Catonis en het tweetalige gespreksboekje van een koopman in Venetië. Jaren na verschijning bleef zijn onderzoek een grote inspiratiebron voor een jonge generatie promovendi. Al hadden zij niet bij hem in de collegebank gezeten, zij bouwden voort op zijn werk.

Hij was voor velen een voorbeeld als mens, docent en filoloog: we herinneren Fons als een dierbare collega en groot vakman, en als een goede vriend.

Voor het mooie In Memoriam van de hand van Orlanda Lie verwijzen wij naar Neerlandistiek.nl, zie https://www.neerlandistiek.nl/2020/09/in-memoriam-fons-van-buuren-6-november-1932-31-augustus-2020/

Bart Besamusca, Erwin Mantingh, Dieuwke van der Poel