UCEMS Publieksdag 2023

Mens en natuur in de vroegmoderne wereld

Net als vandaag hadden mensen in de vroegmoderne tijd een veelzijdige verhouding tot de natuur. Ze waren van de natuur afhankelijk, voor bijvoorbeeld eten en een leefbaar klimaat. De natuur kon overweldigend zijn, zowel met haar schoonheid als met allerlei natuurrampen en ziekten. Tegelijk probeerden mensen de natuur voortdurend naar hun hand te zetten voor eigen profijt. De jaarlijkse publieksdag van het Utrecht Centre for Early Modern Studies, op vrijdag 29 september, verkent hoe die meerduidige verhouding zich in de vroegmoderne periode ontwikkelde, en hoe zowel praktische als symbolische betekenissen er een rol in speelden.

Door ontdekkingsreizen en kolonisatie kwamen er bijvoorbeeld steeds meer planten uit verre oorden als medicijnen in gebruik, en veranderde het denken over de plaats van de (westerse) mens in de wereld. Kunstenaars en ambachtslieden experimenteerden met natuurlijke materialen, bijvoorbeeld om verf te maken of kruiden te distilleren. Veel sterker dan nu zat er ook een religieuze kant aan de vroegmoderne natuurbeleving: bestudering van de Schepping werd gezien als manier om dichter bij God te komen, en het was God die ons al die nuttige en handige materialen in de natuur ter beschikking stelde. In de omgang met de natuur speelde daarom ook symboliek een belangrijke rol.

Hoe kunnen we dit samenspel van praktische en symbolisch/religieuze betekenissen ontrafelen? Hoe zijn ontwikkelingen in de houding ten opzichte van de natuur te achterhalen via teksten, afbeeldingen en objecten? En hoe kunnen nieuwe (digitale) onderzoeksmethoden ons helpen om de vroegmoderne omgang met de natuur beter te begrijpen?

Aanmelden kan hier.