Oratie Els Stronks

De net uitgebrachte film Nova Zembla maakt duidelijk dat historische teksten en digitale technieken een vruchtbare combinatie zijn. Dat stelt prof. dr. Els Stronks, hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse letterkunde, in haar oratie aan de Universiteit Utrecht op 10 januari. Ze pleit voor meer aandacht voor digitale geletterdheid in het universitaire onderwijs. Nova Zembla laat een nieuwe omgang met oude verhalen zien. Met imposante 3D-technieken maakt filmmaker Reinout Oerlemans de heldenmoed van de overwinteraars op Nova Zembla bijna tastbaar voor een modern publiek. Die heldenmoed is legendarisch geworden dankzij het 16e-eeuwse reisverslag van Gerrit de Veer en de 20e-eeuwse schoolplaat van J.H. Isings, die gefascineerd was door de Gouden Eeuw. De schoolplaat van Isings maakte op Oerlemans een onvergetelijke indruk. “En zo hebben we nu via een lange lijn van tekstuele en visuele tradities een moderne film waarin de reis van Willem Barentsz. wordt neergezet als ‘Hollands heldenepos’, en waarin digitale effecten voor een nieuwe onvergetelijke sensatie moeten zorgen”, aldus Stronks. Digitale geletterdheid In haar oratie betoogt Stronks dat digitale technieken het vak van de literatuuronderzoeker kunnen verrijken en verbreden, maar dan moet er in het universitaire onderwijs wel meer aandacht komen voor digitale geletterdheid. Onderzoekers van historische teksten moeten volgens haar voldoende vertrouwd zijn met digitale technieken om kwaliteitsstandaarden van digitalisering te bepalen, om optimaal gebruik te maken van de bestaande mogelijkheden, en om mee te denken over toekomstige ontwikkelingen. Stronks: “Als we historische teksten en digitale technieken weten te combineren, kunnen historische teksten blijvende toegang tot relevante kennis en ervaring uit het verleden bieden. Bijvoorbeeld kennis over de invloed die verhalen over historische helden op een samenleving kunnen uitoefenen.” Nieuwe media in de Gouden Eeuw Een ander interessant voorbeeld waar literatuuronderzoek aan kan bijdragen, is onze kennis over hoe mensen zich aanpassen aan nieuwe media. Stronks merkt een interessante parallel op tussen onze tijd en de Gouden Eeuw: “Na de uitvinding van de boekdrukkunst in de 15e eeuw konden voor het eerst op grote schaal teksten worden gedrukt en gelezen. Het lezen van oude drukken geeft nu een sensatie van traagheid en stabiliteit, opgeroepen door het besef dat elke loden letter met de hand werd gezet. Maar indertijd waren uitgevers, drukkers, schrijvers en lezers driftig op zoek naar grip op de speelse mogelijkheden van dat nieuwe medium. Een situatie die zo verdacht veel lijkt op onze zoektocht naar digitale geletterdheid, dat zij ons mogelijk kan helpen die zoektocht richting te geven.” Datum en tijd: 10/1/2012 16:15 Locatie: Academiegebouw – Domplein 29, Utrecht Spreker: Prof. dr. Els Stronks Faculteit: Faculteit Geesteswetenschappen Leerstoel: Vroegmoderne Nederlandse letterkunde Titel: Loden letters, digitale dartels